ความหมายของสำนวนสุภาษิตไทย

  

         สุภาษิต หมายถึง คำพูดที่พูดออกมา ไม่ว่าจะเป็นทำนอง สำนวนโวหาร หรือคำพังเพย แต่มีเนื้อความหรือความหมายที่ดีเป็นคำตักเตือนสั่งสอนและสะกิดใจให้ระลึกถึงอยู่เสมอ คนไทยเรามักหยิบยกคำสุภาษิตมาเป็นตัวอย่างในการอบรมสั่งสอนลูกหลานหรือผู้ที่มีอายุน้อยกว่าหรือบางครั้งใช้แสดงเปรียบเทียบประกอบการสนทนา

 สุภาษิตไทย แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ

1.คำสุภาษิตประเภทที่พูดอ่านหรือเข้าใจเนื้อความได้ทันที โดยไม่ต้องแปลความหมาย

2.คำสุภาษิตประเภทที่พูด อ่านหรือฟังแล้วยังไม่เข้าใจเนื้อความนั้นในทันที ต้องนึกตรึกตรอง ต้องแปลความตีความหมายเสียก่อนจึงจะทราบเนื้อแท้ของความเหล่านั้น

 สำนวน หมายถึง โวหาร ทำนองพูด ถ้อยคำที่เรียบเรียง ถ้อยคำที่ไม่ถูกไวยากรณ์แต่รับใข้เป็นภาษาที่ถูกต้อง การแสดงถ้อยคำออกมาเป็นข้อความพิเศษเฉพาะภาษาหนึ่งๆ

สำนวนไทย มีความหมายโดยนัยเป็นลักษณะความหมายเชิงอุปมาเปรียบเทียบไม่แปลความหมายตามตัวอักษรจึงฟังแล้วมักจะไม่ได้ความหมายของตัวมันเองต้องนำไปประกอบกับบุคคลกับเรื่องหรือเหตุการณ์จึงจะได้ความหมายเป็นคติเตือนใจ เช่นเดียวกับคำที่เป็นสุภาษิต

ความแตกต่างของสุภาษิตและสำนวน

 สุภาษิตจะไม่มีการเสียดสีหรือติชมอย่างคำพังเพย เป็นถ้อยคำที่แสดงหลักความเป็นจริง เป็นที่ยอมรับกันโดย ทั่วๆไป สุภาษิตนี้ยังมีความหมายรวมไปถึง สัจธรรม คำสั่งสอนที่เป็นความจริงอันเที่ยงแท้ทางศาสนาด้วย เช่น ตนเป็นที่พึ่งแห่งตน เป็นต้น

ตัวอย่างเช่น

   ไก่งามเพราะขน คนงามเพราะแต่ง

http://thaiprover.blogspot.com/2012/09/2-1_20.html

ความหมาย คนที่สวยงามเกิดขึ้นได้จากการแต่ง คนจะงามได้ก็ต้องแต่งตัวให้ดูดี

                            
 ขว้างงูไม่พ้นคอ

http://www.thaigoodview.com/library/contest1/thai04/02/suriyothai/a5.htm

ความหมาย มีภาระหรือมีเรื่องเดือดร้อน ทั้งของตนเองและที่เกี่ยวข้องอยู่ แต่ไม่สามารถที่จะแก้ไขให้รอดพ้นไปได้

เขียนด้วยมือลบด้วยเท้า 

sites.google.com/site/narissaraannpa/suphasit-kha-phangphey/-kheiyn-dwy-mux-lb-dwy-thea

     ความหมาย คนที่แต่แรกทำความดีจนเป็นที่เชื่อถืออยู่แล้ว

ขวานผ่าซาก 

ความหมาย พูดตรงไปตรงมา

น้ำมาปลากินมด  น้ำลดมดกินปลา

https://sites.google.com/site/sanwnsuphasitthiy110644/kin-xyu-kab-pak-xyak-xyu-kab-thxng

 ความหมาย โอกาสของใครหรือจังหวะดีของใคร  ฝ่ายนั้นก็ย่อมชนะ

https://sites.google.com/site/tydy1452/chi-phorng-hi-krarxk 

ชี้โพรงให้กระรอก

ความหมาย ผู้ที่ชอบทำอะไรอยู่เป็นนิสัยแล้ว เช่น ชอบเที่ยวถ้ามีผู้บอกว่าที่นั่นที่นี่น่าเที่ยว 

ก็จะไป หรือผู้ที่เป็นขโมยถ้ามีผู้บอกว่า บ้านนั้นบ้านนี้มีทรัพย์สินเงินทองมาก 

ก็จะหาทางเข้าขโมย เช่นนี้ เรียกว่า ชี้โพรงให้กระรอก

สำนวนไทยที่ใช้ในชีวิตประจำวัน

http://cyberspaceandtime.com/AS8t-bgh6P0.video

ทำนาบนหลังคน

สํานวนสุภาษิตนี้ หมายถึงการหาประโยชน์จากผู้อื่นโดยใช้วิธีเบียดเบียนและขาดความมีมนุษยธรรม

ที่มาของสํานวน ในสมัยโบราณอาชีพการทำนาเป็นอาชีพหลัก 

จึงมักใช้นำมาเป็นตัวอย่างเรื่องการทำมาหากิน โดยท่าทางของชาวนาเวลาเกี่ยวข้าว 

จึงถูกนำมาเปรียบเปรียกับการหาประโยชน์

https://sites.google.com/site/nickrr18/home/cab-pla-sxng-mux

จับปลาสองมือ

สํานวนสุภาษิตนี้ หมายถึงการที่คนๆหนึ่งทำสิ่งใดที่ยากพร้อมๆกันทำให้ล้มเหลวทั้งสองสิ่งนั้น 

สำนวนนี้นิยมใช้กับ ผู้ชายที่เกี้ยวผู้หญิงสองคนในเวลาเดียวกัน 

ซึ่งผลสุดท้ายแล้วผู้ชายคนนั้นจะมีปัญหาตามมา

ที่มาของสํานวน เปรียบได้กับการใช้มือจับปลาตัวเดียวให้มั่นดีกว่าจับด้วยมือเดียวหรือข้างละตัว 

ซึ่งอาจจะไม่มั่นพอ ทำให้ปลาทั้งสองตัวหลุดตกน้ำไปหมด

มือไม่พายเอาเท้าราน้ำ

สํานวนสุภาษิตนี้ หมายถึง การที่บุคคลหนึ่งไม่ยอมช่วยงานส่วนรวม 

แต่ยังทำตัวเกะกะการดำเนินงานของส่วนรวมมีความลำบากมากขึ้นไปอีก

ที่มาของสํานวน คำว่า “รา” ในที่นี้ แปลว่า ทำให้น้อยลง อ่อนลง 

หมดไปอย่างช้าๆ “มือไม่พายเอาเท้าราน้ำ” 

เปรียบเปรยถึงผู้ที่ลงเรือลำเดียวกับคนอื่นแล้วไม่ยอมช่วยพายเรือ 

แต่ยังเอาขาจุ่มลงไปในน้ำ ยิ่งจะทำให้คนพายอื่นๆต้องใช้ลำบากมากยิ่งขึ้น

สีซอให้ควายฟัง

สํานวนสุภาษิตนี้ หมายถึงการพูดสอนให้ผู้ที่มีความรู้น้อยได้ฟัง 

แต่ผู้ฟังไม่ใส่ใจที่จะฟัง หรือฟังแต่ก็ไม่สามารถทำความเข้าใจได้ 

ทำให้ผู้ที่สั่งสอนให้ความรู้นั้นเสียเวลาเปล่า

ที่มาของสํานวน เปรียบเปรยถึงการสีซอให้ควายฟัง ไม่ว่าจะสีซอให้ไพเราะซักเท่าใด 

ควายก็ไม่อาจจะรับรู้ถึงความไพเรานั้นได้

สํานวนสุภาษิตนี้ หมายถึงผู้ที่สำคัญตนว่ามีความรู้มาก แต่จริงแล้วมีความรู้ในกรอบแคบๆ

 มีประสบการณ์น้อยเพราะไม่ได้ออกไปเจอกับโลกทัศน์ภายนอก

ที่มาของสํานวน เปรียบเปรยถึงกบที่อยู่ในกะลา 

ก็จะมีความเชี่ยวชาญอยู่ในพื้นที่เล็กๆในกะลาของตน 

แต่หากออกไปจากกะลาก็จะอยู่ลำบากในโลกกว้าง

ดินพอกหางหมู

หมายถึง : ที่คั่งค้างพอกพูนขึ้นเรื่อย ๆ มีงานไม่ยอมทำ

กลับพอกพูนไว้ไม่ยอมทำสะสางให้เสร็จ

จนเป็นปัญหาในภายหลัง

อ้างอิง

http://www.rakjung.com/thai-no167.html

http://idiompok.blogspot.com/